قارچ کش چیست؟
قارچ کش ها و ضرورت استفاده از آن
تعریف:
قارچ کش ها (fungicide) در اصطلاح به ترکیباتی اتلاق می گردد که سبب مرگ یا از بین رفتن پرگنه (colony) قارچ می شوند. مواد fungistatic ترکیباتی شبه قارچ کش می باشند که بدون از بین بردن قارچ سبب توقف رشد و یا مانع بیماریزایی آن می شوند. در برخی از موارد این ترکیبات سبب افزایش توان دفاعی گیاه در مقابل قارچ بیمارگر نیز شده اند.
| ردیف | انواع قارچ کشها |
| ۱ | قارچ کش های مسی |
| ۲ | قارچ کش های گوگرد |
| ۳ | قارچ کش های سیستمیک |
| ۴ | قارچ کش های کربن دار |
تاثیر قارچ کش ها در کشاورزی مدرن
منشاء اصلی خسارات گیاهان و محصولات گیاهی بیماریها میباشند که میتوانند توسط شمار زیادی ازموجودات زنده بیماریزا ایجاد شوند. قارچهای بیماری زا در ردیف نخست زیان رسانی به محصولات گیاهی دنیا محسوب میشوند. همینطور ویروسها، نماتدها و باکتریها نیز باعث ایجاد بیماری در گیاهان میشوند.
علائم بیماری، مشابه آنهایی که توسط پاتوژن ها یا همان بیماریزاهای گیاهی ایجاد میشوند، میتوانند بوسیله فاکتورهای آبیوتیک یا غیرزنده مثل کمبود مواد غذایی در گیاه، آلودگی هوایی و همچنین حشرات نیز ایجاد شوند.
قارچ کش ها ، علفکشها و حشره کشها، آفت کشهایی هستند که در حفاظت گیاهان در علم گیاهپزشکی مورد استفاده بسیار قرار میگیرند.یک قارچکش، نوع ویژه ای از آفت کشها محسوب میشود که توسط ایجاد موانع اختصاصی یا از بین بردن قارچ عامل بیماری، بیماریهای قارچی را کنترل میکند.
البته تمام بیماریهای قارچی به اندازه کفایت توسط قارچ کش ها قادر به کنترل نیستند.این بیماریها شامل بیماریهای آوندی مثل فوزاریومها و ورتیسیلیومها میباشند. بیماریهایی که توسط انواع دیگر ارگانیسمها ایجاد میشوند.
اختلالاتی که توسط فاکتورهای آبیوتیک ایجاد میشوند و همچنین خسارات حشره آفت توسط قارچ کش ها قالب کنترل نیستند. بنابراین ضروری مینماید که قبل از بکاربردن یک قارچکش در وهله اول عامل بیماری را تشخیص دهیم.
● ضرورت استفاده از قارچ کش ها
بیماریها یک پیشامد شایع روی گیاهان هستند که بیشتر اوقات باعث ایجاد زیانهای اقتصادی جبران ناپذیر بر روی محصولات و کاهش کیفیت محصول میشوند. بنابراین مدیریت بیماریهای گیاهی یک مؤلفه حیاتی برای بازدهی بیشتر محصول است.
سه دلیل عمده ایکه قارچ کش ها استفاده میشوند عبارتند از :
۱) کنترل یک بیماری در طول مدت استقرار و توسعه یک محصول.
۲) افزایش تولید محصول و کاهش آسیب. درختان میوه بیمار ممکن است بخاطر نقصان تعداد برگهایشان در اثر بیماری محصول کمتری بدهند. زیرا برگها که برای عمل فتوسنتز یک عامل ضروری به حساب می آیند توسط بیماریها تحت تأثیر قرار میگیرند. خسارات میتوانند قسمت خوراکی گیاه را تحت تأثیر قرار دهند و یا بخاطر بدفرم کردن شکل میوه میتوانند بر روی بازارپسندی میوه تأثیر منفی بگذارند.
۳) بهبود طول دوره انبارداری و کیفیت محصول برداشت شده. گاهی اوقات بزرگترین زیانهای بیماریها پس از برداشت میوه رخ میدهد. قارچها بیشتر اوقات میوها، سبزیجات، پیازهای داخل انبار و دانه های انبارشده را فاسد و غیرقابل مصرف میکنند.
تعداد کمی از غلاتی که تولید توکسین یا سم میکنند (مایکوتوکسینها) باعث ایجاد بیماریهای شدید منجر به مرگ و میر در انسان و حیوانات میشوند. قارچ کش ها برای کاهش آلودگیهای همزمان بیماریها نیز مورد استفاده واقع میشوند. اما بیشتر قارچ کش ها که تابحال مورد مصرف قرار گرفته اند به اندازه کافی برای مدیریت همزمان مایکوتوکسین به همراه دیگر بیماریها مؤثر واقع نشده اند.
● نقش قارچ کش ها در مدیریت بیماریهای گیاهی
بیماریهای گیاهی توسط شماری از برنامه های کنترل تلفیقی به بهترین نحو مدیریت شده اند که عبارتند از : تناوب کشت، انتخاب کولتیوارهای مقاوم به بیماری (کولتیوارهایی که بطور ژنتیکی نسبت به دیگر کولتیوارها حساسیت کمتری دارند)، طول دوره کاشت، میزان کوددهی، تغییر و اصلاح میکروکلایماها، رعایت اصول بهداشتی و کاربرد قارچ کش ها.
قارچ کش ها بیشتر اوقات یک بخش حیاتی از مدیریت بیماریها هستند زیرا :
۱) قارچ کش ها بطور رضایتبخشی بسیاری از بیماریها را کنترل میکنند.
۲) عملیات زراعی به اندازه کافی از بروز بیماریها جلوگیری نمیکنند.
۳) کولتیوارهای مقاوم یا در دسترسی نیستند و یا بازارپسندی خوبی را ندارند.
۴) محصولات پرارزش، با بروز اولین علائم بیماری مقاومت بسیار پایینی را از خود نشان میدهند.
در مقایسه با غالب داروهای مصرفی توسط انسان، بیشتر قارچ کش ها نیاز دارند که قبل از وقوع بیماری مورد استفاده قرار بگیرند و یا اینکه در هنگام ظهور اولین علائم بیماری مؤثر واقع میشوند. برخلاف بسیاری از بیماریهای انسان و حیوانات، آسیب واقع شده بر روی گیاهان به علت بیماریها، حتی اگر خود عامل بیماریزا هم از میان برداشته شده باشد از بین نمیرود.
این قضیه به علت آن است که گیاهان رشد و نمو متفاوتی نسبت به حیوانات دارند. قارچ کش ها تنها قادرند که از پیشرفت بیماری به قسمتهای غیرآلوده گیاه جلوگیری کنند. با این وجود قارچ کش های محدودی وجود دارند که پس از آلودگی مؤثر واقع میشوند.